Şehit Yakını Ve Gazilerimizin Vergi Ve Gümrük Sisteminden Doğan Hakları

1- GELİR VERGİSİ KANUNDA YER ALAN HÜKÜMLER A-Vatan Hizmetleri Yardımlarında istisna 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 26 . Maddesinde Aşağıdaki yazılı vatan hizmetleri yardımları Gelir Vergisi’nden müstesnadır: 1. Harb malullüğü zamları; 2. Harb malullerine ve şehit, dul ve yetimlerine verilen tekel bayileri; 3. Şehitlerin dul ve yetimlerine şehit, dul ve yetimi sıfatıyla yapılan bilumum ödemeler (Bu hükmün tatbikinde hususi kanunlarına göre kendilerine şehit sıfatı verilenlerle harp, isyan, eşkiya, kaçakçı takip ve müsademesi, sanıkların ve mahkûmların takibi, manevra, talim ve tatbikat esnasında görev başında veya görevden doğan sebeplerle ölenler şehit sayılır.); 4. Vatan hizmetleri tertibinden bağlanan aylıklar ile ödenen mükâfatlar. B- Sakatlık İndirimi 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunun 31 . Maddesinde “Çalışma gücünün asgarî % 80’ini kaybetmiş bulunan hizmet erbabı birinci derece sakat, asgarî % 60’ını kaybetmiş bulunan hizmet erbabı ikinci derece sakat, asgarî % 40’ını kaybetmiş bulunan hizmet erbabı ise üçüncü derece sakat sayılır ve aşağıda sakatlık dereceleri itibariyle belirlenen aylık tutarlar, hizmet erbabının ücretinden indirilir. Sakatlık indirimi: – Birinci derece sakatlar için 440.000.000 lira,(*) (270 Seri No’lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile 2009 yılı için 670 TL.) – İkinci derece sakatlar için 220.000.000 lira,(**) (270 Seri No’lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile 2009 yılı için 330 TL.) – Üçüncü derece sakatlar için 110.000.000 liradır.(***) (270 Seri No’lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile 2009 yılı için 160 TL.) Aynı kanunun 89/3 ncü maddesinde de: Serbest meslek faaliyetinde bulunan veya basit usulde vergilendirilen özürlülerin beyan edilen gelirlerine, 31 nci maddede yer alan esaslara göre hesaplanan yıllık indirim (Bu indirimden bakmakla yükümlü olduğu özürlü kişi bulunan serbest meslek erbabı ile hizmet erbabı (tevkifat matrahı dahil) da yararlanır.) hükmü mevcuttur. Bu indirim direk şehit, dul ve yetimlere uygulanmamakla birlikte daha sonra aşağıda belirtilen mükellef gruplarından biri olarak çalışmaya başlayan gazi ve malullere uygulanacaktır.

• Sakatlık İndiriminden Kimler Yararlanır? Sakatlık İndiriminden; 1- Özürlü hizmet erbabı ile bakmakla yükümlü olduğu özürlü kişi bulunan hizmet erbabı, 2- Özürlü serbest meslek erbabı ile bakmakla yükümlü olduğu özürlü kişi bulunan serbest meslek erbabı, 3- Özürlü olup basit usulde vergilendirilenler, yararlanır.
• Sakatlık İndirimi Nasıl Uygulanır? Özürlü serbest meslek erbabı ile serbest meslek erbabının bakmakla yükümlü olduğu özürlü kişi bulunan veya basit usulde vergilendirilenlerin Gelir Vergisine tabi kazançlarından, yukarıda aylık olarak belirlenen dereceler karşılığı rakamlar yıllık olarak dikkate alınır. Yıllık olarak belirlenen sakatlık indirimi miktarları beyan edilen gelirlerine uygulanır. Sakatlık indirimi, özürlü hizmet erbabı ile bakmakla yükümlü olduğu özürlü kişi bulanan hizmet erbabının tevkifat matrahına uygulanır. Bakmakla yükümlü olunanlar da indirimden yararlanan kişi değil ona bakmakla yükümlü olan serbest meslek erbabı ve ücret geliri elde eden mükelleflerdir.

2- KATMA DEĞER VERGİSİNDE SAĞLANAN AVANTAJLAR 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununda, özürlülerin eğitimleri, meslekleri, günlük yaşamları için özel olarak üretilmiş her türlü araç-gereç ve özel bilgisayar programları Katma Değer Vergisinden istisna edilmiştir. Bu hüküm çerçevesinde özürlüler tarafından; eğitimleri, meslekleri, günlük yaşamlarında kullanmaları için özel olarak üretilmiş her türlü araç-gereç ile özel bilgisayar programları alımında Katma Değer Vergisi ödenmemektedir. Bu kapsamda, görme özürlülerin kullandıkları baston, yazı makinesi, kabartma klavye, sesli kitap; ortopedik özürlülerin kullandıkları ortez-protez gibi cihazlar, özürlüler için özel olarak üretilmiş tekerlekli koltuklar, motorsuz bisikletler ve diğer motorsuz tekerlekli taşıtlar ile özel bilgisayar programları girmektedir. Binek otomobilleri ise teşvik kapsamında değildir.

3-MALUL ve GAZİ (ENGELLİ)LERE TANINAN YURT İÇİ ARAÇ ALIMINDA ÖTV’DEN MUAF OLMA HAKKI 4760 sayılı ÖTV Kanununun 7/2. maddesi ile sakatlık derecesi % 90 veya daha fazla olan malul ve engelliler ile bizzat kullanma amacıyla sakatlığına uygun hareket ettirici özel tertibat yaptıran malul ve engelliler tarafından bu maddede yazılı olan araçların beş yılda bir defaya mahsus olmak üzere ilk iktisabı ÖTV’den istisna edilmiştir. Bu hükme ilişkin usul ve esasların belirlendiği 1 Seri No.lu ÖTV Genel Tebliğinin (7.2.1.) bölümünde yapılan açıklamalara göre, bu istisna aşağıdaki şartlarda uygulanmaktadır. 1. ÖTV İstisnası Kapsamına Giren Araçlar Motor silindir hacmi 1.600 cm³’ün altında olmak şartıyla binek otomobilleri, jipler, çift sıra koltuklu panelvanlar ile motor silindir hacmi 2.800 cm³’ün altında olmak şartıyla açık veya kapalı kasalı kamyonetler istisnadan yararlanılarak satın alınabilecektir. 2. İstisnadan Yararlanabilecek Olanlar İstisnadan; – Sakatlık derecesi (iş gücü kaybı oranı) %90’ın üzerinde olanlar, – Sakatlık derecesi (iş gücü kaybı oranı) %90’ın altında olup, hareket ettirici özel tertibat yaptırmak suretiyle “H” sınıfı sürücü belgesiyle araç kullanabilecek olanlar, yararlanabilmektedir. Sakatlık dereceleri, Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmelikle belirlenen esaslara göre tespit edilecektir. 3. ÖTV İstisnasının Uygulanması Sakatlık derecesi % 90 veya daha fazla olan vatandaşlarımız, yetkili sağlık kuruluşlarından alınacak sağlık kurulu raporunun aslı veya noter onaylı örneğini, sıfır araç alacakları motorlu araç ticareti yapanlara vermek suretiyle, bunlar tarafından vergi dairesine verilecek 2A numaralı ÖTV beyannamesine eklenmesini ve beyannamede ÖTV hesaplanmamasını sağlayabileceklerdir. Sakatlık derecesi % 90 veya daha fazla olan malûl ve engellilere ait taşıtın özel tertibatlı olması şartı aranmayacaktır. Sakatlık derecesi %90’ın altında olup, sakatlığı gereği araçta kendi kullanımına uygun hareket ettirici özel tertibat yaptıran malul ve engelli vatandaşlarımız, bu şekilde hareket ettirici özel tertibat yaptırarak kullanabileceği araçlarda istisnadan yararlanabilecektir. Bu durumdaki vatandaşlarımız; – Özel tertibat yaptırılan araçları kullanabileceğine dair Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmelik hükümleri uyarınca yetkili sağlık kuruluşlarından alınan sağlık kurulu raporu aslı veya noter onaylı örneğini, – Aracın sakatlığa uygun olarak tadil edildiğine dair teknik belgenin aslı veya noter onaylı örneğini, – H sınıfı sürücü belgesinin fotokopisini, Sıfır aracı satın alacakları motorlu araç ticareti yapanlara verecekler, satıcılar da istisnadan yararlanan kişi adına düzenleneceği faturalarda ÖTV göstermeyecektir. 4. İstisnadan Yararlanma Süresi Kullanılmamış (sıfır) araç alımında bu istisnadan yararlanan malul ve engelli vatandaşlarımız, aracı satın aldığı tarihten itibaren beş yıl geçmedikçe bu istisnadan bir daha yararlanamayacaktır. İstisnadan yararlanılan araç 5 yıl içinde ÖTV ödenerek satılmış olsa dahi, 5 yıl geçmedikçe yeni bir aracın istisnadan yararlanılarak satın alınması mümkün değildir. Ancak, istisnadan yararlanarak satın aldığı araçları 5 yıl geçmeden deprem, heyelan, sel, yangın veya kaza sonucu kullanılamaz hale gelmesi nedeniyle hurdaya çıkaranlar, bu durumu tevsik eden ekspertiz raporu ile “hurdaya çıkarılmıştır” damgası vurularak kayıt konulan tescil belgesinin aslı veya noter onaylı örneğini de ibraz etmeleri şartıyla yeni satın alacağı araçlar için ÖTV istisnasından yararlanabilecektir. İstisnadan yararlanılarak araç satın alındığı tarihten itibaren 5 yıl geçtikten sonra, bu araç başkasına devredilsin veya edilmesin, yeni bir aracın alımında yine istisna uygulanabilecektir. 5. İstisnadan Yararlanılan Araçların Elden Çıkarılması ÖTV istisnasından yararlanılarak satın alınan araçların 5 yıl içinde istisnadan yararlanmayan kişi veya kuruluşlara devredilmesi halinde, ÖTV Kanununun 15/2-a maddesi uyarınca alıcı tarafından, ilk iktisaptaki matrah üzerinden, devir tarihindeki orana göre ÖTV beyan edilip ödenmediği sürece alıcı adına kayıt ve tescil yapılmayacaktır. Ancak ÖTV istisnasından yararlanılarak satın alınan araçların, istisnadan yararlananlar adına 5 yıl tescilli kaldıktan sonra elden çıkarılması halinde ÖTV uygulanmayacaktır. Öte yandan, istisnadan yararlanılan aracın veraset yoluyla varislere intikalinde de ÖTV aranmayacaktır. Aynı şekilde veraset yoluyla intikal eden araçların, murisin istisnadan yararlanarak araç satın aldığı tarihten itibaren 5 yıl geçtikten sonra varislerce satışında ÖTV uygulanmayacaktır. Detaylı bilgi www.gib.gov.tr adresinden alınabilir.

4- SAYILI DAMGA VERGİSİ KANUNUNDA YER ALAN HÜKÜM 488 sayılı Damga Vergisi Kanununa ekli (2) sayılı tablonun “IV-Ticari ve medeni işlerle ilgili kağıtlar” başlıklı bölümün (5766 sayılı Kanunun 10 ncu maddesi ile değişik şekli) (28) numaralı fıkra hükmü uyarınca, “2985 sayılı Toplu Konut Kanununa 10.05.1990 tarihli ve 3645 sayılı Kanunla eklenen Ek 2 nci maddesi kapsamında kullandırılacak kredilere ilişkin olarak düzenlenen kağıtlar damga vergisinden istisnadır. Bu hüküm uyarınca. 2985 sayılı Kanunun ek 2 nci maddesi kapsamında Toplu Konut İdaresi tarafından şehit ailelerine kullandırılan kredilerin temin edilmesi ile bu kredilerin teminatına ve geri ödenmesine ilişkin olarak düzenlenen kağıtlar damga vergisine tabi tutulmayacaktır.

5- SAYILI HARÇLAR KANUNUNDA YER ALAN HÜKÜMLER 492 sayılı Harçlar Kanununun 59 ncu maddesine (5766 sayılı Kanunun 11 nci maddesi ile değişik şekli) eklenen (1) bendinde, “2985 sayılı Toplu Konut Kanununa 10.05.1990 tarihli ve 3645 sayılı Kanunla eklenen Ek 2 nci maddesi kapsamında kullandırılacak kredilerle ilgili ipotekler ile bu konutların hak sahipleri adına tapuya tescili harçtan müstesnadır. Bu çerçevede, 2985 sayılı Kanuna eklenen Ek 2 nci maddesi kapsamında Toplu Konut Fonundan kullandırılacak krediye ilişkin olması kaydıyla kullandırılacak kredilerle ilgili ipotekler ile bu konutların hak sahipleri adına tapuya tescilinde harç aranmayacaktır. Silah Bulundurma ve Taşıma Ruhsatlarının Harçtan Muaf Tutulması 6136 sayılı Ateşli Silahlar ve ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkındaki Kanun kapsamında; 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununun 64 ncü maddesine, 2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanuna, 2453 sayılı Yurt Dışında Görevli Personele Nakdi Tazminat Verilmesi ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanuna, 2566 sayılı Bazı Kamu Görevlilerine Nakdi Tazminat Verilmesi ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanuna, 2629 sayılı Uçuş, Paraşüt, Denizaltı, Dalgıç ve Kurbağa Adam Hizmetleri Tazminat Kanunu ve 926 sayılı Türk Silâhlı Kuvvetleri Personel Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanuna ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanununa göre aylık bağlananlara ait silahların, barışta veya olağanüstü hallerde iç güvenlik ve asayişin sağlanmasına yönelik her türlü faaliyet, eğitim, tatbikat ve manevralar ile birlik veya grup halinde intikaller sırasında veya bu harekat ve hizmetlerin sebep ve etkileri ile hayatlarını kaybedenlerin ana, baba, eş ve çocuklarına bu kişilerden intikal eden ateşli silahlar ile yukarıda sayılan kanunlara göre aylık bağlanmamış olsa bile bu şekilde yaralananlara ait ateşli silahların taşınmasına veya bulundurulmasına yetki veren kayıt ve belgeler her türlü resim, vergi ve harçtan muaftır. Barışta veya olağanüstü hallerde iç güvenlik ve asayişin sağlanması amacıyla yürütülen her türlü faaliyet, eğitim, tatbikat ve manevralar ile birlik veya grup halinde intikaller sırasında bu harekat ve hizmetlerin sebep ve etkileriyle vefat edenlerden (şehit, er, erbaş ve malul gaziler dahil) intikal eden sîlah bulunmaması durumunda; bunların ana, baba, eş ve çocuklarından sadece birinin, bir ateşli silahla sınırlı olmak kaydıyla, sîlah taşımasına veya bulundurmasına yetki veren kayıt ve belgeler her türlü resim, vergi ve harçtan muaftır.

6-MALUL ve ENGELLİLERE TANINAN MOTORLU TAŞITLAR VERGİSİ İSTİSNASI 197 sayılı Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunu’nun 4 üncü maddesinin ( c ) bendinde sakatlık dereceleri % 90 ve daha fazla olan kişilerin adlarına kayıtlı taşıtlar ile diğer malûl ve engellilerin bu durumlarına uygun hale getirilmiş özel tertibatlı taşıtların motorlu taşıtlar vergisinden istisna tutulacağı hüküm altına alınmıştır. 21 Seri No.lu Motorlu Taşıtlar Vergisi Genel Tebliği’nde bu istisna hükmünün uygulama esasları belirtilmiştir. 1 – Sakatlık Dereceleri % 90 ve Daha Fazla Olan Kişilere Ait Taşıtlarda İstisna Uygulaması Sakatlık dereceleri % 90 veya daha fazla olan kişilerin bu durumlarını tam teşekküllü devlet hastanesinden alınmış olan sağlık kurulu raporu ile belgelendirmeleri halinde, söz konusu kişilerin adlarına kayıt ve tescil edilmiş olan taşıtlar motorlu taşıtlar vergisinden istisna tutulacaktır. Bu istisnadan yararlanmak için, söz konusu kişilere ait taşıtın özel tertibatlı veya özel tertibatlı hale getirilmiş olması şartı aranmayacaktır. 2 – Sakatlık Dereceleri % 90’ın Altında Olan Kişilere Ait Taşıtlarda İstisna Uygulaması Sakatlık dereceleri % 90’dan az olan kişilerin bu durumlarını; tam teşekküllü devlet hastanesinden alınan sağlık kurulu raporu ile belgelendirmeleri ve kendi adlarına kayıt ve tescilli olan taşıtların engellilik haline uygun özel tertibatlı veya özel tertibatlı hale getirilmiş taşıtlar olduğunu belirten “Motorlu Araç Tescil Belgesi”nin ilgili tescil kuruluşlarınca onaylanmış örneği ile “Araçlar İçin Teknik Belge” ve “Proje Raporu”nun aslı veya noter onaylı örneğini ilgili vergi dairelerine ibraz etmeleri halinde bu istisna hükmünden yararlanılabilecektir. 3 – Malûl ve Engelliler İstisnası İle İlgili Bildirim Söz konusu kişilerin bu istisnadan yararlanabilmeleri için; 21 Seri No.lu Genel Tebliği ekinde yer alan formu düzenleyerek (Bildirim Formu’nun internetteki www.gib.gov.tr adresinde bulunan örneğinin düzenlenmesi mümkün bulunmaktadır.) istisnadan yararlanmak için gerekli olan diğer belgeler ile birlikte ilgili vergi dairesine vermeleri gerekmektedir

7- VERASET VE İNTİKAL VERGİSİ KANUNUNDA SAĞLANAN AVANTAJLAR 7338 sayılı Veraset ve İntikal Vergisi Kanununun 4 üncü maddesinin (g) bendinde, harp malulleri ile şehit yetimlerine tekel bey’iyelerinden ödenen paralar ile aynı maddenin (b) bendinde, füruğ ve eşe tanınan istisna tutarının, anılan maddenin (h) bendinde ise harbde veya eşkıya müsademelerinde, manevra ve talimler esnasında veyahut bunlardan aldığı yaralar neticesinde ölen subay, astsubay ve erlerin (jandarma dahil) ve bunun gibi vazife esnasında ölen emniyet mensuplarının füruğ ve eşlerine ve ana ve babalarına intikal eden bütün mallar kıymetinden (b) bendinde kabul olunan miktarın bir mislinin istisna edileceği belirlenmiştir. Buna göre; harp malulleri ile şehit yetimlerine tekel bey’iyelerinden ödenen paralar veraset ve intikal vergisinden istisnadır. Harpte veya eşkıya çatışmalarında, manevra ve talimler esnasında veyahut bunlarda aldığı yaralar neticesinde ölen subay, astsubay ve erlerin (jandarma dahil) ve bunun gibi vazife esnasında ölen emniyet mensuplarının eşine ve çocuklarına, 2009 yılı için geçerli olan 107.604 TL’nin iki misli (215.208 TL), eşin tek başına mirasçı olması halinde eşe isabet eden miras hissesinin 215.336.TL’nin iki misli (430.672 TL) veraset ve intikal vergisinden istisnadır. Ayrıca, harpte veya eşkıya çatışmalarında, manevra ve talimler esnasında veyahut bunlarda aldığı yaralar neticesinde ölen subay, astsubay ve erlerin (jandarma dahil) ve bunun gibi vazife esnasında ölen emniyet mensuplarının ana ve babalarına intikal eden malların bütün kıymetlerinden 2009 yılı için geçerli olan 107.604 TL veraset ve intikal vergisinden istisna bulunmaktadır.

8- BELEDİYE GELİRLERİ VE EMLAK VERGİSİ KANUNU: 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu’nun 8 inci maddesi hükmüne dayanarak; gazilere, şehitlerin dul ve yetimlerine ait brüt 200 m2 yi geçmeyen tek meskenin (intifa hakkına sahip olunması hali dahil) bina vergisi oranının 2007 ve müteakip yıllar için, sıfıra indirilmesine dair düzenleme Bakanlar Kurulunca 20.12.2006 tarihinde kararlaştırılmıştır. Bu karar 01.01.2007 tarihinden geçerli olmak üzere yürürlüğe girmiştir. Meskenlere ait sıfır oranlı bina vergisinden faydalanmak isteyen şehit yakını ve gazilerimizin, Tek Meskeni Olan (İntifa hakkına sahip olanlar dahil) Şehitlerin Dul ve Yetimlerine ve Gazilere Ait Form ile şehit dul ve yetimi veya gazi olduklarına dair belgeyle birlikte ilgili Belediye Başkanlıklarına müracaat etmeleri gerekmektedir. Detaylı bilgi www.gib.gov.tr adresinden alınabilir.

9- GAZİ VE MALULLERE TANINAN GÜMRÜKSÜZ ARAÇ İTHAL HAKKI 1615 sayılı Gümrük Kanunu 8/14/a maddesi uyarınca malul ve sakatlar tarafından ithal edilecek kara nakil vasıtalarına muafiyet getirilmiştir. Bu vasıtalar motorlu veya motorsuz koltuklar, bisikletler, motosiklet veya binek otomobilleri kapsamaktadır. Gümrük vergisinden muaf olunabilmesi için ithalatın mutlaka malul veya sakat kişi tarafından yapılması gerekmektedir. Ayrıca malul veya sakatın ortopedik bir rahatsızlığının olması ve ithal edilecek vasıtaların özel surette imal edilmiş hareket ettirici tertibatının bulunması şartı aranmaktadır. Binek otomobillerin ithali için Ankara Hibe ve Sakat Araçları Gümrük Müdürlüğüne, diğer araç ve gereçler için ise illerde bulunan Gümrük Müdürlüklerine müracaat edilmesi gerekmektedir.