Savaşın Acı Meyvesi : Nato Üyeliği

Türkiye Kore’ye asker göndermeye neden bu kadar hevesli idi? İkinci Dünya Savaşı sırasında Alman sempatizanlığı sosuna bulanmış bir ‘aktif tarafsızlık’ politikası izlediğini ileri süren Türkiye’nin Haziran 1941’de Almanya ile Saldırmazlık Paktı imzalaması, aynı yılın Ekim ayında bir de ‘krom alım-satım’ anlaşması yapması ABD’yi çok kızdırmıştı. 1945’te Alman ordularını hezimete uğratmış olan Sovyetler Birliği de Türkiye’ye kızıyordu. Üstelik İngiltere, Rusya ve ABD, Yalta Konferansı’nda sadece ‘1 Mart 1945’ten önce ortak düşmana savaş ilan etmiş olan’ milletlerin, 25 Nisan 1945-26 Haziran 1945 tarihleri arasında San Francisco’da yapılacak konferansa katılmalarına karar vermişlerdi. Bilindiği gibi, bu konferans BM’nin kuruluş toplantısıydı. Yeni dünya düzeninde yer bulamayacağından korkan Türkiye 23 Şubat 1945’te Almanya ve Japonya’ya savaş ilan etti ancak Sovyetler Birliği bununla tatmin olmadı. Önce 1925 tarihli Tarafsızlık ve Dostluk Anlaşması’nı yenilemeyeceğini, ardından Kars ve Ardahan’ın Sovyetler Birliği’ne geri verilmesini, daha sonra da 1936 tarihli Montreaux Anlaşmasının tadilini istedi. Türkiye’nin Batı ile yakınlaşmaktan başka çaresi kalmamıştı. 26 Haziran 1945’te BM anlaşmasını imzaladı. Aynı şekilde ABD de Türkiye’nin önemli olduğunu düşünmeye başlamıştı. Amerikan Yakın Doğu ve Afrika İşleri Bürosu’nun Ekim 1946’da açıklanan bir araştırmasında Türkiye’nin coğrafi konumuyla Sovyet askeri ve siyasi etkisinin Doğu Akdeniz’e kolay bir şekilde akabileceği bir bölgede şişenin ağzındaki tıpa görevini gördüğü belirtilmişti. ABD Başkanı Truman’ın ‘containment’ (Doğu Blok’unu çevreleme) politikasında önemli roller biçilen Türkiye ve Yunanistan’a ünlü ‘Marshall Yardımı’ verildi. Bu ilgiden cesaret alan Türkiye, Nisan 1949’da kurulan NATO’ya başvurdu ancak sonuç hayal kırıklığı oldu. Türkiye coğrafi açıdan NATO’ya ait görülmemişti. İngiltere’nin Orta Doğu’daki konumunu korumak için çeşitli Arap devletleriyle ikili ilişkilerinin üzerine dayanacağı bölgesel bir örgüt kurma ve Türkiye’ye burada rol verme planları vardı. ABD buna itiraz etmedi çünkü onlara göre Ortadoğu’da yapılacaklar İngiltere’nin öncülüğünde yapılmalıydı. Ayrıca ABD, İkinci Dünya Savaşı’na katılmayan Türkiye’yi cezalandırmak da istiyordu.